Trends in de geestelijke gezondheidszorg

Welke trends ziet de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in de geestelijke gezondheidszorg in 2021? We lichten er hieronder een aantal toe. Het volledige rapport 'Stand van de zorg' kun je hier vinden. 

Geen afname wachttijden ggz
Ondanks de tijdelijke afname van het aantal verwijzingen als gevolg van de coronacrisis, zien we in de ggz nog geen afname van de wachttijden. Het aantal verwijzingen is nu alweer enige tijd op of zelfs boven het niveau van voor de coronacrisis. De NZa verwacht daarom dat de wachttijden in de ggz nog verder zullen oplopen.

Ook onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) laat dit zien. Het SCP onderzocht de negatieve gezondheidseffecten van de coronacrisis. De crisis zal leiden tot meer zorgen, meer angst, meer stress (voor een klein deel van de ondervraagden juist minder) en meer depressieve gevoelens. De Nza verwacht dat hierdoor de zorgvraag in de ggz verder zal toenemen. Deze groei is niet alleen moeilijk bij te benen vanwege capaciteitsproblemen, maar deels ook omdat de samenwerking tussen ggz-aanbieders, huisartsen, het sociaal domein en de zorgverzekeraars soms nog beter kan en moet.

Nieuwe bekostiging ggz per 2022
Alle partijen in de ggz hebben samen met de NZa hard gewerkt om de nieuwe bekostiging van de geestelijke gezondheidszorg en forensische zorg op 1 januari 2022 te laten starten. Deze nieuwe bekostiging is eenvoudiger en sluit beter aan bij de praktijk. Dit is spannend voor alle partijen, daarom zal de NZa deze overgang goed monitoren.

Daarnaast blijft de NZa het bekostigingsmodel verder verbeteren. Bijvoorbeeld als het gaat om de zorgvraagtypering, die vanaf 2024 ook een rol zal gaat spelen in de contractering tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars.

Passende zorg in de ggz
Ook in de ggz is passende zorg een centraal thema geworden. De NZa is betrokken bij een aantal regionale projecten waarin de samenwerking tussen het sociaal domein en de zorgdomeinen steeds meer vorm krijgt. De NZa denkt in deze projecten mee over de uitdagingen op het gebied van financiering en verantwoording. 

In diverse sectoren ziet de NZa mooie voorbeelden van preventie en innovatie, zoals de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). NZA moedigt deze vormen van preventie aan en helpt zorgaanbieders en zorgverzekeraars met het zoeken van de juiste bekostigingsvorm voor deze innovaties, waaronder een sectoroverstijgende betaaltitel.

Welzijn op recept (WOR)
Welzijn op recept is een methodiek waarbij cliënten met psychosociale klachten worden verwezen naar een welzijnscoach. Het gaat hierbij om klachten als vermoeidheid, pijn in de nek, stress, angst en somberheid. Deze klachten hebben niet altijd een medische oorzaak: onderliggende sociaal-maatschappelijke problemen kunnen hierbij een rol spelen. Eenzaamheid en stress kunnen leiden tot fysieke klachten zoals hoofdpijn. Dit kan leiden tot consulten bij de eerste lijn terwijl niet altijd de onderliggende oorzaak wordt weggenomen. In dergelijke situaties zijn mensen vaak beter geholpen in het sociaal domein dan in het medisch domein. Een huisarts kan bij zulke klachten verwijzen naar een welzijnscoach. Een welzijnscoach kan verder kijken dan de fysieke klachten, bijvoorbeeld naar schulden, huisvesting of vereenzaming die mogelijk een effect hebben op de klachten. Samen met de cliënt focust de welzijnscoach op passende activiteiten en hulp, zoals een wandelgroep of financieel maatje, zodat de cliënt meer regie krijgt over zijn leven.