Traject ‘Vaktherapie passende zorg in de ggz’

Op dit moment zijn vijf disciplines van vaktherapie opgenomen in het basispakket van de zorgverzekering: dramatherapie, dans- en bewegingstherapie, muziektherapie, beeldende therapie en psychomotorische therapie. Om dit te behouden is het belangrijk dat er bewijs (evidentie) geleverd wordt voor de effectiviteit van deze vormen van vaktherapie. Want alle zorg in het basispakket moet voldoen aan de ‘Stand der Wetenschap en Praktijk’ (SWP). Zorginstituut Nederland (ZIN) onderzoekt of zorg hieraan voldoet en brengt vervolgens advies uit aan de koepel van zorgverzekeraars.

Samen met het ZIN gaat Vaktherapie Nederland een intensief traject aan om de benodigde evidentie voor vaktherapie aan te leveren en samen op weg te gaan naar een (hopelijk) positieve beoordeling: het traject ‘Vaktherapie passende zorg in de ggz’.

Achtergrond van het traject
ZIN deed in 2015 ook al eens onderzoek naar de evidentie van vaktherapie. In het rapport: ‘Vaktherapie en dagbesteding in de geneeskundige ggz’ stond dat de effectiviteit van de verschillende vaktherapieën onvoldoende was onderzocht, waardoor het ontbrak aan voldoende bewijs. Ook bleek de kwaliteit van de evidentie die er wél was van laag niveau. 

Toch wilde het ZIN in 2015 niet concluderen dat vaktherapie niet tot de te verzekeren zorg behoort, want vaktherapie kent al een lange traditie in de geneeskundige ggz. Daarom kregen wij vijf jaar de tijd alsnog evidentie aan te leveren.

In die vijf jaar zijn er verschillende acties ondernomen, samen met onder andere lectoren en het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling ggz (nu Akwa ggz). Zo werd er:

• een Strategische Onderzoeksagenda opgesteld (2017).
• de Zorgstandaard Vaktherapie ontwikkeld (2017).
• een theoretisch onderbouwd overzicht gecreëerd van verschillende werkingsmechanismen die een rol spelen bij vaktherapie (2021).

In juni 2021 volgde het beoordelingsmoment. Hoewel er veel onderzoek gedaan was concludeerde ZIN wederom dat het niet zinvol was vaktherapie op basis van het wettelijk criterium SWP te beoordelen. Door de grote mate van diversiteit tussen cliënten, therapieën, interventies, en uitkomstmaten bleek het lastig om tot een eenduidig advies te komen. De vijf disciplines van vaktherapie bleven daarom wel verzekerde zorg in de geneeskundige ggz als onderdeel van multidisciplinaire behandeling.  

Traject ‘Vaktherapie passende zorg in de ggz’ september 2023 van start
Hoe nu verder? Het ZIN heeft Vaktherapie Nederland vervolgens uitgenodigd om samen een speciaal traject te starten met als uiteindelijk doel alsnog tot een beoordeling te kunnen gaan komen. Hierbij ziet ZIN zichzelf als onafhankelijke partij, waarbij zij Vaktherapie Nederland ondersteuning biedt in het proces. ZIN zal aan het eind van het traject een advies geven. De zorgverzekeraars zullen op basis van dit advies uiteindelijk beoordelen of de evidentie voldoende is. Deze beoordeling is bindend. In september 2023 gaat het traject van start.

Het traject ‘Vaktherapie passende zorg in de ggz’ in een notendop
ZIN en Vaktherapie Nederland hebben een uitgebreid plan gemaakt voor dit traject. Hieronder vind je een korte samenvatting. Ben je benieuwd naar meer details? Klik dan hier.

• Het doel: Vaktherapie blijft bekostigde zorg in de geneeskundige ggz. Hierbij gaat het in eerste instantie om de vijf disciplines die nu in de basisverzekering vallen. Als dit lukt kan dit een startpunt zijn om ook speltherapie en psychomotorische kind therapie opgenomen te krijgen als onderdeel van bekostigde (reguliere) zorg. 
• Wat: Tijdens dit traject wordt de effectiviteit van vaktherapie-interventies binnen de ggz inzichtelijk gemaakt.
• Wie: Vaktherapie Nederland is in de lead en werkt nauw samen met vaktherapie-opleidingen, onderzoeksgroepen en de praktijk.
• Wanneer: Het traject is ingedeeld in verschillende fasen met verschillende looptijden:

Samenstelling kerngroep

Voor dit traject hebben wij een speciale kerngroep gevormd bestaande uit: 

• dr. Annemarie Abbing (Adviseur Kennis en Onderzoek)
• prof. dr. Susan van Hooren
• Dr. Jooske van Busschbach 

Bij het traject zijn verder betrokken: Ingrid Wiechers (directeur Vaktherapie Nederland) als opdrachtgever, Martin Hoogvliet als projectcoördinator en Nathalie Jans als beleidsadviseur Kennis & Onderzoek.

Vanuit de opleidingen wordt de kerngroep inhoudelijk ondersteund door

• dr. Annemieke Vink, psycholoog-onderzoeker en docent opleiding muziektherapie, Hogeschool ArtEZ
• dr.Tina Bellemans, docent en onderzoeker, lectoraat Bewegen, Gezondheid en Welzijn, Hogeschool Windesheim

Daarnaast zijn een groot aantal strategisch adviseurs betrokken, waaronder diverse hoogleraren en uiteraard de gezamenlijke lectoren van de lectoraten zie zich bezighouden met onderzoek op het gebied van de vaktherapeutische disciplines.

De kerngroep is bereikbaar via kennisenonderzoek@vaktherapie.nl.
 

Handige documenten

• Plan traject ‘Vaktherapie passende zorg in de ggz’ (2023)
• Strategische Onderzoeksagenda voor de Vaktherapeutische Beroepen (2017)
• Vaktherapie Nederland notitie dagbesteding versus vaktherapie (2020)
• Pilot ZINL GGZ angsstoornissen (2020)
• Notitie werkingsmechanismen vaktherapie stand van zaken (2021)
• Artikel transdiagnostisch perspectief (2024)
• Overzicht promotieonderzoeken vaktherapeutische disciplines (2024)
• Vaktherapie in Kwaliteitsstandaarden (2020)
• Samenvatting startbijeenkomst 28 september 2023