Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling

De Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling verplicht organisaties en zelfstandige beroepskrachten om een meldcode te hebben en het gebruik daarvan te bevorderen. De meldcode bestaat uit een stappenplan voor professionals bij signalen van huiselijk geweld of kindermishandeling. Doel van de wet is om professionals te ondersteunen in een tijdige en effectieve aanpak van geweld in huiselijke kring, waaronder seksueel geweld, vrouwelijke genitale verminking, eergerelateerd geweld en ouderenmishandeling.

Het hanteren van een meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling geldt voor organisaties en zelfstandige beroepskrachten in de (jeugd)gezondheidszorg, het onderwijs, de kinderopvang, de jeugdzorg en de maatschappelijke ondersteuning en eveneens voor politie en justitie. Een verplichte meldcode is overigens iets anders dan een meldplicht!
 

Meldcode in de wet

Het verplichte gebruik van een meldcode staat in de wet Verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De meldcode geldt voor de sectoren:

• gezondheidszorg
• onderwijs
• kinderopvang
• maatschappelijke ondersteuning
• jeugdhulp
• justitie

De verplichting geldt niet voor vrijwilligersorganisaties. Deze organisaties mogen natuurlijk wel zelf een stappenplan opstellen.
 

Afwegingskader in de meldcode

Vanaf 1 januari 2019 treedt er een wijziging in het Besluit verplichte meldcode in werking. Vanaf dat moment is een afwegingskader onderdeel van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Ieder cluster van beroepsgroepen beschikt over een specifiek op de eigen beroepsuitoefening toegesneden afwegingskader op basis waarvan de professionals het risico op en de aard en ernst van het huiselijk geweld of de kindermishandeling wegen en dat hen in staat stelt te beoordelen of sprake is van dusdanig ernstig huiselijk geweld of ernstige kindermishandeling, dan wel een vermoeden daarvan, dat een melding bij Veilig Thuis is aangewezen. Als FVB hebben we meegewerkt aan het afwegingskader voor het cluster pedagogen, psychologen, (psycho)therapeuten, sociaal werkers en jeugd- en gezinsprofessionals. Dit is het afwegingskader dat geldt voor vaktherapeuten.

Het hanteren van een afwegingskader is verplicht in de stappen 4 en 5 van de Meldcode. Een andere belangrijke verandering is dat in stap 5 de professional naast melden bij Veilig Thuis tegelijkertijd zelf hulp kan (blijven) bieden of organiseren, al dan niet in samenwerking met Veilig Thuis. Het eerdere onderscheid tussen óf hulpverlenen óf melden vervalt dus als na toepassing van het afwegingskader de conclusie is dat melden bij Veilig Thuis is aangewezen. Het afwegingskader wordt onderdeel van de professionele standaarden van de beroepsgroep, waaronder ook de beroepscode valt.

Voor een video over de wijzigingen in de meldcode klik hier.
 

Basismodel huiselijk geweld en kindermishandeling

Iedere organisatie en zelfstandige professional ontwikkelt een eigen meldcode. Hierin moeten in ieder geval de volgende 5 stappen staan:

• Stap 1: In kaart brengen van signalen.
• Stap 2: Overleggen met een collega en eventueel raadplegen van Veilig thuis (het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling) of een deskundige op het gebied van letselduiding.
• Stap 3: Gesprek met de betrokkene(n).
• Stap 4: Wegen van het huiselijk geweld of de kindermishandeling. Bij twijfel altijd Veilig thuis raadplegen.
• Stap 5: Beslissen over zelf hulp organiseren of melden.

Als hulpmiddel heeft de overheid informatie over huiselijk geweld en kindermishandeling opgesteld. Dit kun je gebruiken bij het ontwikkelen van een meldcode.

Verder is er een Richtlijn Kindermishandeling. In deze richtlijn staat de veiligheid van jeugdigen voorop. Doel van deze richtlijn is om professionals in de jeugdhulp en jeugdbescherming een gedragen (wetenschappelijk) onderbouwd fundament te bieden voor het handelen bij (mogelijke) kindermishandeling en -verwaarlozing.

Handige linken

• Een handige tool om de vijf afwegingsvragen te doorlopen en notities te maken: www.afwegingskadermeldcode.nl
• Wet Verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
• Richtlijn Kindermishandeling
• Website huiselijk geweld
• Webinar over de veranderingen rond de meldcode en het afwegingskader, de veranderingen bij Veilig Thuis en hoe de samenwerking tussen jou als melder en Veilig Thuis eruit gaat zien. Terugkijken van deze webinar kan hier. Chatten is helaas niet meer mogelijk, aangezien de webinar niet meer live is.
• Een factsheet met info over de verschillende vormen van huiselijk geweld.
• Factsheet 'Partnerschap tussen melders en Veilig Thuis' 
• Veel gestelde vragen over werkwijze Veilig Thuis
• Veel gestelde vragen over Verbeterkde Meldcode
• De gratis opfrismodule van Augeo.
• Informatie overheid: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/huiselijk-geweld/inhoud/meldcode
• Video over wijzigingen in de meldcode
• Er zijn door de overheid ook apps ontwikkeld:, zie hiervoor de Toolkit meldcode: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/huiselijk-geweld/documenten/publicaties/2015/07/16/toolkit-meldcode-huiselijk-geweld-en-kindermishandeling
• website Visie-Tatie (visitatiebureau) met relevante informatie over huiselijk geweld: https://www.visie-tatie.nl/regelgeving