Zorgprestatiemodel

Zorgprestatiemodel

Het Zorgprestatiemodel is de naam voor de nieuwe bekostiging van de geestelijke gezondheidszorg en de forensische zorg. Het Zorgprestatiemodel gaat in per 1 januari 2022. Het is een model voor prestatiebekostiging. De ‘prestaties’ bepalen welke vergoeding een zorgaanbieder krijgt voor geestelijke gezondheidszorg of forensische zorg. Een prestatie is in het nieuwe model bijvoorbeeld een consult. Of een overnachting in de kliniek.
 

Waarom is het Zorgprestatiemodel ingevoerd?

De naam zegt het al: het fundament van het Zorgprestatiemodel bestaat uit prestaties. Deze prestaties zijn herkenbaar voor iedereen en ze weerspiegelen de daadwerkelijk geleverde zorg. De tarieven sluiten aan op wie de behandeling uitvoert en de plek waar de behandeling plaatsvindt. Het Zorgprestatiemodel kent de volgende eigenschappen:

• Transparant
  De prestaties zijn duidelijk en overzichtelijk. Bovendien zijn ze begrijpelijk voor de cliënt.
• Minder administratieve lasten
  Er wordt straks betaald op basis van prestaties en niet op basis van minuten. De indirecte tijd (zoals verslaglegging of een multidisciplinair overleg) is meegenomen in de tarieven en hoeft daarom niet meer apart te hoeven vastgelegd.
• Snel inzicht in kosten
  Om te weten wat de kosten zijn geweest van de zorg die is geleverd, hoeft niet meer gewacht te worden op het einde van een traject. De prestaties zijn niet meer gekoppeld aan een langer lopend traject (zoals een DB(B)C), maar aan een dag. Er kan dus ook veel sneller gedeclareerd worden.

Wat verandert precies?

De nieuwe bekostiging geldt voor de generalistische basis ggz (gb-ggz), voor de gespecialiseerde ggz (gggz) inclusief jaar 2 en 3 van de langdurige ggz (l-ggz), en voor de forensische zorg (fz). Het Zorgprestatiemodel gaat niet over de inhoud van de zorgverlening. Wel verandert de manier waarop wordt vastgelegd welke zorg er is verleend en hoe dit in rekening wordt gebracht. Voor de generalistische basis ggz vervallen de prestaties die nu gebruikt worden. Voor de gespecialiseerde ggz vervallen de diagnose-behandelcombinaties (DBC’s.) Voor de langdurige ggz vervallen de  zorgzwaartepakketten (ZZP’s). En voor de forensische zorg vervallen diagnose-behandel-beveiligingscombinatie (de DBBC’s). Ze worden allemaal vervangen door de prestaties van het Zorgprestatiemodel.

Vaktherapie bij de erkende beroepen

Met dit nieuwe Zorgprestatiemodel wordt ook een landelijke veldnorm voor de verschillende beroepen in de ggz en de forensische zorg ingevoerd. Concreet betekent dit dat een lijst van erkende beroepen wordt vastgesteld die consulten mogen declareren. Als Vaktherapie Nederland hebben we ons ervoor ingezet dat vaktherapeuten op de lijst met deze beroepen staan. Op deze manier kunnen vaktherapeuten ook in de toekomst erkend blijven. Het resultaat is dat beeldende therapie, dramatherapie, dans- en beweginstherapie, muziektherapie en psychomotorische therapie op de beroepenlijst voor de volwassen-ggz staan. Deze disciplines kunnen nog steeds consulten declareren. 

Vergoeding vaktherapie in tarief voor verblijfsdag

In het kader van vereenvoudiging van declaraties en meer integraal werken in de zorg zit de vergoeding voor vaktherapie in een klinische setting in het tarief van een verblijfsdag. In een klinische setting hoef je als vaktherapeut dus geen aparte consulten meer te registreren voor vaktherapie en dagbesteding. Dat geldt ook voor de groepsconsulten. Hiermee is vaktherapie één van de eerste beroepen waarbij de vergoeding geïntegreerd is. Andere beroepen volgen in 2023. De Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) ziet dit als een sterke vereenvoudiging van de administratieve lasten voor jou als vaktherapeut. Binnen het integrale tarief blijft een herkenbaar deel voor vaktherapie. De Nza geeft ook aan dat het Zorgprestatiemodel geen reden is om te bezuinigen op vaktherapie.

Budget voor vaktherapie

Het budget voor vaktherapie wijzigt niet. De invoering van het Zorgprestatiemodel betekent dus niet dat er minder of geen budget is voor vaktherapie in de instelling waar jij als vaktherapeut werkt. Dit heeft de Nza bevestigd. Het budget voor vaktherapie wordt niet verminderd door de invoering van het Zorgprestatiemodel. Als het budget voor vaktherapie verminderd wordt in een instelling, dan is dit een beslissing van de instelling zelf over het totale budget.

Vrije keuze van een cliënt voor een behandelaar

Het Zorgprestatiemodel regelt de bekostiging van zorg. De aanspraak op zorg volgens de Zorgverzekeringswet verandert niet. Het recht om als cliënt zelf een zorgverlener of zorgaanbieder te kiezen verandert ook niet. Het kan wel zijn dat de verzekeringspolis voorwaarden stelt.

Wat merkt de cliënt van het Zorgprestatiemodel?

De cliënt merkt dat nota’s duidelijker zijn. Hij kan bijvoorbeeld precies zien op welke datum en met wie hij een consult heeft gehad en hoelang dat duurde. Het is niet zo dat de zorg zelf verandert door de invoering van het Zorgprestatiemodel. Het model gaat alleen over de bekostiging van de zorg.

Wat doen we als Vaktherapie Nederland?

Als Vaktherapie Nederland houden we continu de vinger aan de pols bij de uitwerking van het Zorgprestatiemodel. Op 15 september 2021 hebben we als Vaktherapie Nederland samen met de Nederlandse Zorgautoriteit, de Vaktherapie Nederland-commissie Loondienst en de Vaktherapie Nederland-commissie VVT een webinar georganiseerd over het Zorgprestatiemodel. Na dit webinar hebben verschillende leden laten weten dat hun leidinggevende heeft meegedeeld dat er wel degelijk bezuinigingen als gevolg van de invoering van deze systematiek aankomen en dat die ook de vaktherapeuten zullen treffen. Wat ons opviel waren de signalen die we kregen over de vier minuten per patiënt/per dag-vergoeding die zorginstellingen gaan krijgen ongeacht of de patiënt vaktherapie krijgt of niet. Deze vier minuten-norm kwam ons niet bekend voor en was ook niet afgestemd op beveiligingsniveau of zorgzwaarte.

Daarnaast kwamen er signalen dat door de invoering van het ZPM ook vrijgevestigde vaktherapeuten problemen gingen ervaren per 1 januari 2022. Ondanks de adviesprijs van de NZA komen deze onder druk te staan. Op dat moment is onduidelijk of het een bijeffect is of dat het een gevolg is van de invoering van het ZPM. We zijn hierover in gesprek gegaan met de NZA  Zij vroegen ons om hiervan concrete voorbeelden aan te leveren. Vandaar dat we de enquête over het ZPM hebben georganiseerd.

Uitslag van de enquête

Hier kun je de uitslag van de enquête zien. Bijna 140 vaktherapeuten hebben de enquête ingevuld. Dat is niet representatief voor alle leden, maar de enquête laat wel een trend zien. Wat duidelijk wordt is dat 80% van de vaktherapeuten in de klinische zorg van mening is dat de financiering op basis van 4 minuten per opgenomen patiënt per dag ontoereikend is in hun zorginstelling.

Ook zien we dat vrijgevestigde vaktherapeuten meer bekneld raken door normen die zorgverzekeraars gaan hanteren. Zo geldt dat de regiebehandelaar voor 60 tot 80% een behandeling moet uitvoeren en relatief weinig mag uitbesteden aan een medebehandelaar, zoals een vrijgevestigde vaktherapeut. Op de declaratie moet immers per zorgverlener het gedeclareerde bedrag en de behandelaar staan. Dit betekent dat er minder ruimte is om vaktherapie in te huren. Bovendien hanteren veel zorgverzekeraars een systeem van afslagen op het tarief, zeker als de zorg niet gecontracteerd is. Belangrijk is dat je het ons meldt als de tarieven onvoldoende zijn om een verantwoorde en continue bedrijfsvoering voor jou als vrijgevestigde vaktherapeut mogelijk te maken.

Resultaten Enquête

De resultaten van deze enquête hebben nieuwe gesprekken met de toezichthouder in de zorg, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) opgeleverd. Bovendien hebben we als Vaktherapie Nederland een brief aan de NZa gestuurd. De NZa heeft een brief gestuurd naar de directie van de Nederlandse GGZ om te zorgen dat het Zorgprestatiemodel voor vaktherapie correct wordt toegepast. Op dit moment zijn er veel klachten van vaktherapeuten in ggz-instellingen die te horen krijgen dat de invoering van het Zorgprestatiemodel ten koste gaat van de uren en formatie van vaktherapeuten. Dat is niet de bedoeling van het Zorgprestatiemodel en de NZa is hier glashelder over: vier minuten gemiddelde is niet de norm en de hoeveelheid uren vaktherapie mag niet minder zijn dan de jaren daarvoor.

Ook hebben we signalen ontvangen dat de inzet van vaktherapeuten wordt verplaatst naar de ambulante afdelingen waarin vaktherapie wel apart declarabel is. Deze signalen hebben wij als Vaktherapie Nederland in jullie belang doorgegeven en indringend besproken met de NZa. Wat ons betreft heeft de NZa dit goed en voortvarend opgepakt.

Heldere uitspraken NZa

De NZa schrijft in de brief: 'De zorgbehoefte van de patiënt moet altijd leidend zijn bij de keuzes over welke zorg geleverd wordt.'. En 'Het sturen op een gemiddeld aantal minuten per patiënt doet daar geen recht aan en draagt niet bij aan het bereiken van passende zorg. Daarnaast wordt met het terugbrengen van de hoeveelheid vaktherapie die wordt geleverd in een klinische setting geen recht gedaan aan de macroneutrale verrekening in de tarieven die heeft plaatsgevonden.'.

Ook over het opnemen van vaktherapie in de integrale bekostiging van de verblijfsdagen is de NZa helder: 'De NZa ziet een integrale wijze van bekostiging als een goede en toekomstbestendige manier van regulering.' Op dit moment heeft een aantal andere beroepsgroepen de intentie uitgesproken om pilots te starten met een integraal verblijfstarief.

De NZa heeft dus een helder kader geschetst waarbinnen ze kunnen handhaven. Zie ook het nieuwsbericht hierover. Ook heeft de Nederlandse GGZ een brief aan alle ggz-instellingen gestuurd waarin deze boodschap ondersteund wordt. Het nieuwsbericht hierover kun je hier vinden. 

Meer informatie over het Zorgprestatiemodel

Kijk voor meer algemene informatie over het Zorgprestatiemodel op de website www.zorgprestatiemodel.nl. Vooral de webinars zijn informatief. Op de pagina Downloads vind je ook het nodige voorlichtingsmateriaal. 

Loop je als vaktherapeut tegen problemen aan of signaleer je knelpunten? Dan horen we dit graag.zodat we het kunnen delen met de Nederlandse Zorgautoriteit als verantwoordelijke voor de invoering van het Zorgprestatiemodel. Vanzelfsprekend blijven we als Vaktherapie Nederland de vinger aan de pols houden en houden we de belangen van jou als vaktherapeut in de gaten. Je kunt ons mailen via secretariaat@vaktherapie.nl.

Handige linken

• Webinar Vaktherapie Nederland over ZPM (15 september 2021)
• Informatie over medebehandelaren en groeptherapie van de LVVP (vrijgevestigde psychologen)