Ben je schijnzelfstandige of zzp’er? De Toelichting Beoordeling arbeidsrelaties geeft meer duidelijkheid.

Zoals eerder aangegeven gaat de belastingdienst vanaf 1 januari 2025 strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Hierover is nog veel onduidelijk. Om meer duidelijkheid te geven is er een Toelichting Beoordeling arbeidsrelaties gepubliceerd door de Belastingdienst. Dit beslis- en afwegingskader arbeidsrelaties ondersteunt professionals om te beoordelen of je als (schijn)zelfstandig werkt. Wanneer wijzen feiten en omstandigheden op werken in loondienst en wanneer op werken als zzp’er?  

Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand zich presenteert als zelfstandig werkende terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband. De Belastingdienst kan bij schijnzelfstandigheid boetes opleggen. Voor meer informatie en tips voor zzp’ers kun je het eerdere nieuwsbericht: Strengere controle op schijnzelfstandigheid vanaf 1 januari 2025 lezen.  

Belangrijke criteria die wijzen op loondienst  
Er zijn drie belangrijke criteria die wijzen op een arbeidsovereenkomst. Met een arbeidsovereenkomst werkt de werknemer in dienst van de werkgever, dus is werkzaam in loondienst.  

• Er is een gezagsverhouding tussen jou en de werkgever. 
  • Materieel gezag: De werkgever kan de werknemer aanwijzingen en instructies geven voor de uitvoering van het werk die de werknemer moet opvolgen. De werkgever hoeft de aanwijzingen en instructies niet daadwerkelijk te geven. Dat de werkgever de mogelijkheid heeft om deze te geven is al voldoende om te wijzen op materieel gezag. 
  • Formeel gezag: De werknemer moet zich houden aan de regels die binnen de organisatie van de werkgever gelden.  
• De werknemer is de verplichting aangegaan om arbeid te verrichten. Je kunt het werk niet door iemand anders laten doen.  
• Je krijgt loon. Bijvoorbeeld vakantiegeld of je wordt doorbetaald bij ziekte 

Om te bepalen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst, is meer nodig dan alleen het vaststellen van gezag, arbeid en loon. Alle feiten en omstandigheden zijn van belang. 

Beoordeling of er sprake is van een arbeidsovereenkomst 
Bij de beoordeling of er sprake is van een arbeidsovereenkomst zijn alle feiten en omstandigheden van belang. De feiten en omstandigheden moeten in verband van elkaar worden bekeken. Niet één feit of omstandigheid is beslissend. Dit is een holistische toets. Volgens de Hoge Raad bestaat de beoordeling uit twee fases: 

• Uitlegfase: welke werkafspraken hebben partijen gemaakt en hoe hebben ze die uitgevoerd? 
• Kwalificatiefase: voldoen de werkafspraken en de uitvoering daarvan aan de eisen van een arbeidsovereenkomst? 

Negen feiten en omstandigheden die van belang kunnen zijn
In de beoordeling van de arbeidsrelatie kunnen onder meer de volgende negen feiten en omstandigheden van belang zijn. Deze komen uit het Deliveroo-arrest waarbij de Hoge Raad oordeelde dat deze punten van belang zijn.  

• Aard en duur van de werkzaamheden; 
• Manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald; 
• Mate waarin de werkzaamheden én de opdrachtnemer onderdeel zijn van de organisatie van de opdrachtgever; 
• Wel of geen verplichting het werk persoonlijk uit te voeren; 
• Manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen; 
• Manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald; 
• Hoogte van de beloning; 
• Mate waarin de opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt; 
• Mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen. 

In de bijlage Afwegingskader Deliveroo-arrest – loondienst of zzp’er van de Toelichting Beoordeling arbeidsrelaties lees je meer over wanneer de negen punten wijzen op een arbeidsovereenkomst, dus werken in loondienst, of juist op werken als zzp’er. De Belastingdienst kijkt naar alle relevante feiten en omstandigheden bij de beoordeling of er wel of niet sprake is van een arbeidsovereenkomst.  

Webmodule Beoordeling Arbeidsrelaties 
Als je als opdrachtgever een indicatie wilt krijgen of de opdrachtnemer in loondienst is of niet kun je de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie gebruiken. In deze webmodule zijn de punten uit het Deliveroo-arrest verwerkt.  

Dit nieuwsbericht is opgesteld en gepubliceerd door Vaktherapie Nederland op 19 november 2024.