Nieuwe rapportage Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn

Het jaar 2016 is voor de sector Zorg en WJK een omslagjaar. Er is sprake van een groeiend aantal branches waar de werkgelegenheid weer toeneemt. De krimp van de afgelopen jaren heeft geleid tot een groeiende uitstroom van medewerkers en is gepaard gegaan met verdere vergrijzing. De opleidingen voor beroepen in zorg en welzijn op mbo-niveau, hbo-niveau en wetenschappelijk niveau kenden de laatste jaren een dalende instroom. De verwachting is dat de werkgelegenheid in de komende vijf jaren zal toenemen onder invloed van de beschikbare financiële middelen en dat daarmee in 2017 de grootste krimp in werkgelegenheid voorbij is.

Voor diverse kwalificaties neemt de mismatch tussen vraag en aanbod toe. Op hbo-niveau ontstaan grotere tekorten en kleinere overschotten dan voor het mbo-4 niveau. Een kwalificatie die eruit springt, zijn de hbo-verpleegkundigen. Er ontstaan forse tekorten in het aantal hbo-verpleegkundigen, mede omdat de vraag sterk toeneemt. Voor de mbo-verpleegkundige zal de werkgelegenheid in eerste instantie nog niet toenemen; wel worden op basis van een veel-vraag-scenario na 2018 tekorten verwacht. Ook voor doktersassistenten ontstaan in het veel-vraagscenario CPB tekorten. Op mbo-3 niveau zijn vooral overschotten te verwachten. Voor de verzorgenden zal in het veel-vraag-scenario CPB na 2018 een tekort ontstaan. De tekorten zullen nog veel groter zijn wanneer voor ouderenzorg veel extra personeel nodig is. De grootste opgave voor de komende jaren is dan het vinden van voldoende extra personeel.

De werkgelegenheid voor lager gekwalificeerd personeel in de sector Zorg en WJK lijkt meer en meer te verdwijnen. Veranderingen in zorg en welzijn maken dat er steeds meer accent ligt op zelfregie van de patiënt en de cliënt thuis, met inzet van het sociale netwerk en gebruik van technologie. Dat vraagt van medewerkers andere competenties, gericht op het aanleren van gezondheidsvaardigheden en digitale vaardigheden. Veel werkgevers doen dan ook veel aan bijscholing. Werkgevers investeren ook veel in het opleiden voor hogere kwalificaties.

In bijna alle branches is er momenteel sprake van een meer complexe werkomgeving en een hogere werkdruk. Dit gaat gepaard met de wens om meer personeel met hogere kwalificaties in te zetten. Het rapport pleit voor een herwaardering van medewerkers van mbo-niveau in de wereld van zorg en welzijn. Mbo’ers zijn hard nodig en op volle kracht in te zetten via verdiepende bijscholing en maximale taakherschikking. De vergrijzing blijft toenemen en het aandeel medewerkers van jonger dan 35 jaar neemt af. De vraag naar voldoende personeel voor de toekomst komt daarmee des te pregnanter naar voren. Hoe kunnen we met het oog op de toekomstige personeelsbehoefte zorgen voor passend werk voor de jongere en de oudere medewerker en de hoogopgeleide en laagopgeleide medewerker?

Kijk hier voor het volledige rapport.