Aanvullend beleid van jouw werkgever voor het opnemen en intrekken van vakantieverlof vanwege de coronacrisis: mag dat?

Als FVB zijn we aangesloten bij de FBZ, dit is de vakbond voor zorgprofessionals. Zij behartigen namens ons de belangen van jou als vaktherapeut in loondienst. Denk hierbij aan cao-onderhandelingen of aan het sociaal plan bij bijvoorbeeld een reorganisatie. Ook tijdens de coronacrisis komt de FBZ voor jouw belangen op. Voor jou is het goed om te weten wat wel en wat niet kan. De afgelopen weken zijn er signalen dat werkgevers een tijdelijk beleid hebben gemaakt voor het opnemen en intrekken van vakantieverlof in verband met de COVID-19-crisis. Het is goed om te weten dat ‘aanvullend’ beleid bovenop een cao of de wettelijke bepalingen niet zomaar kan.

Het opnemen van vakantieverlof is geregeld in het burgerlijk wetboek (BW) en vaak ook nader uitgewerkt in een cao. In artikel 7:638 BW staat dat de werkgever verplicht is de werknemer ieder jaar in de gelegenheid te stellen het aantal vakantie-uren op te nemen waarop hij aanspraak heeft. Werkgevers hebben niet de bevoegdheid om een werknemer verplicht met vakantie te sturen. Of jij als werknemer jouw vakantie-uren opneemt, is een keuze van jou zelf. Hierbij komt dat vakantieverlof een recuperatiefunctie heeft. Dit betekent dat het verlof is bedoeld om uit te rusten of bij te komen van het werk. Aan dit recht kan dus niet zomaar getornd worden.

Het vraagstuk rondom vakanties kent kortweg 3 hoofdvragen. FBZ heeft dit voor ons op een rijtje gezet. 
 

Kan jouw werkgever je verplichten vakantie op te nemen?

In de wet staat dat de werkgever de tijdstippen van aanvang en einde van de vakantie vaststelt overeenkomstig de wensen van de werknemer tenzij er gewichtige redenen zijn om dat niet te doen. Een reden kan bijvoorbeeld zijn dat jij als werknemer in een bepaalde periode onmisbaar bent. Volgens de wet is het niet aan de werkgever om te bepalen in welke periode jij als werknemer vakantiedagen moet opnemen. Dit kan alleen als dit expliciet is opgenomen in de individuele arbeidsovereenkomst of in de cao. Is er als gevolg van de COVID-19-crisis op een bepaalde afdeling minder werk voorhanden, dan komt dit volgens de wet voor risico van de instelling. Dit is geen legitieme reden om iemand verplicht zijn vakantiedagen te laten opnemen.
 

Kan jouw werkgever jouw vakantieverzoek weigeren of reeds geplande vakantie intrekken?

Jouw werkgever kan een vakantieverzoek wel afwijzen of een reeds geplande vakantie intrekken als hij een gewichtige reden kan aantonen. Bijvoorbeeld als jij als werknemer onmisbaar bent in de periode waarvoor je verlof hebt aangevraagd en dan zodanig dat de bedrijfsvoering hierdoor ernstig ontwricht zou raken. Een ‘algemeen’ beleid van een werkgever waarin staat hoe de komende periode wordt omgegaan met het toekennen of intrekken van verlof strookt niet met de wet en de cao’s die in de zorg gelden. Dit betekent dat werknemer en werkgever per situatie samen moeten kijken hoe ze met verzoeken voor vakantieverlof omgaan.
 

Kan jij als werknemer zelf een reeds geplande vakantie alsnog intrekken?

Als jij als werknemer hiertoe een verzoek doet, kan jouw werkgever dit niet zonder meer weigeren. Uitgangspunt van de wettelijke regeling is immers dat de werkgever de vakantie overeenkomstig de wensen van jou als werknemer vaststelt. Dit impliceert dat jij als werknemer de vakantie ook moet kunnen wijzigen, behoudens gewichtige redenen. Goed werkgeverschap brengt bovendien met zich mee dat een werkgever het verzoek van een werknemer om zijn vakantie in te trekken dient te honoreren. 

Voor jou als werknemer is het van belang dat jij jouw vakantie kan genieten op de door jou gewenste manier. Dit kan door de huidige situatie in het gedrang komen. Het is de vraag of de functie van vakantiedagen (recuperatie) door de belemmeringen die de COVID-19-crisis met zich meebrengt, wel tot zijn recht komt.

Voor jouw werkgever kan van belang zijn dat jij werkzaam bent op een werkplek waar op dit moment juist weinig werk is. Het is de vraag of dit risico op jou als werknemer moet worden afgewenteld door jou te verplichten jouw dagen op te nemen zoals aanvankelijk afgesproken was. FBZ is van mening dat dit in de risicosfeer van de werkgever ligt.

Het is op zich begrijpelijk dat werkgevers willen voorkomen dat werknemers straks allemaal tegelijk op vakantie willen, waardoor er bezettingsproblemen ontstaan. FBZ vindt dat dit op het moment van het intrekken van de vakantie nog geen gewichtige reden kan zijn. Dit laatste hoeft namelijk geen probleem te zijn, omdat op het moment van de nieuwe vakantieaanvraag opnieuw moet worden bekeken of deze kan worden gehonoreerd en of er geen gewichtige redenen zijn, zoals roostertechnische problemen. Maatwerk dus en geen ‘algemeen beleid’ voor alle werknemers.
 

Cao-artikelen waarin het vakantieverlof geregeld is:

• Cao Ziekenhuizen: art. 12.1.3 – 12.1.5
• Cao UMC: art. 7.1.3 – 7.1.6
• Cao GGZ: H2, art. 13
• Cao VVT: art. 6.4 – 6.5, 6.12
• Cao Gehandicaptenzorg: art. 8:6 – 8:9
• Cao Jeugdzorg: art. 9:1 en 9:2