Projectvoorstel 'Evidence Gap Map Vaktherapie' voor de forensische jeugdzorg goedgekeurd!

Onder leiding van Susan van Hooren, hoogleraar Vaktherapie, is een projectvoorstel ingediend ten behoeve van de call 'Inventarisatie literatuur en onderzoeksbehoeften vaktherapie'. Het voorstel is getiteld 'Evidence Gap Map Vaktherapie'. Inmiddels is dit voorstel goedgekeurd en kan het project uitgevoerd worden.

Het project betreft de forensische jeugdzorg. Het wordt vormgegeven vanuit een consortium met de Open Universiteit (penvoerder), de RJJI's, ViaJeugd-het keerpunt, het coöperatieve lectoraat 'Kennisontwikkeling Vaktherapie', het lectoraat 'Bewegen, gezondheid en welzijn', Rijksuniversiteit Groningen, Radboud Universiteit Nijmegen en ons als FVB. 

Al sinds de jaren '50 worden vaktherapeutische interventies ingezet voor de behandeling van jongeren in de forensische jeugdzorg. Vanuit dit werkveld erkennen zowel hulpverleners, jongeren als beleidsmakerswordt het belang van deze behandelvorm. Vaktherapie kan de problematiek van de jongere verduidelijken, kan leiden tot betere emotie-, impuls- en agressieregulatie en kan psychosociale problematiek reduceren. Deze effecten worden toegeschreven aan de ervarings- en handelingsgerichte werkwijze, gebruikmakend van beeldende materialen, dans, drama, muziek, spel, bewegen of lichamelijkheid. Deze effecten en bijbehorende werkingsmechanismen zijn nog weinig onderzocht bij deze doelgroep.

Onderzoeksresultaten laten zien dat vaktherapie psychische problemen bij jongeren kan verminderen (Zoon & Bartelink, 2017). Bij deze studies wordt niet specifiek ingegaan op forensische jongeren en wordt daarmee onvoldoende rekening gehouden met de diversiteit en complexiteit van de problematiek van forensische jongeren en hun systeem. Ook is het onderzoek vaak van matige tot lage kwaliteit. Wel maakt een recent gepubliceerd onderzoek naar vaktherapie binnen de gesloten jeugdzorg in Nederland de werkalliantie binnen vaktherapie inzichtelijk (Heynen, et al., 2018) en heeft een Nederlands onderzoek naar vaktherapeutische behandelingen in de JJI geleid tot nadere beschrijvingen van vaktherapeutische behandelingen (Smeijsters, et al., 2012). Deze resultaten geven een eerste indruk van wetenschappelijk belang, maar het blijft onvoldoende helder wat de effecten en werkingsmechanismen zijn. Gezien de diversiteit en complexiteit van de problematiek van deze doelgroep is het noodzakelijk om niet alleen input te halen uit wetenschappelijke literatuur, maar ook uit grijze literatuur en om vaktherapeuten, verwijzers, jongeren en onderzoekers te betrekken. Nader onderzoek is hiervoor nodig.

Het doel van het project is om:

1. de kennislacune te achterhalen op basis van wetenschappelijke en grijze literatuur;
2. de behoeften naar onderzoek op te halen bij vaktherapeuten, verwijzers, jongeren en onderzoekers, waarbij bevindingen vanuit de literatuur met hen worden gedeeld;
3. onderzoeksonderwerpen te inventariseren en prioriteren op basis van praktijk en wetenschap.

Er loopt nog een vergelijkbare aanvraag voor de forensische volwassenen zorg. Hierover hopen we op korte termijn ook positief bericht te ontvangen gezien de eerste positieve reactie van de programmacommissie!